Savaştan Geriye Kalanlar

Bosna - Hersek

Balkan turumuzun üçüncü ülkesi savaşın izlerinin hemen hemen her binada hissedildiği Bosna-Hersek oldu. 15. yüzyıldan itibaren Osmanlı eserleriyle donatılmış bu ülkedeki ilk durağımız, 16. yüzyıldaki dokusuyla günümüze kadar bozulmadan ulaşmış, küçük bir Osmanlı köyü olan Poçitel oldu. Poçitel, Mostar yolu üzerinde, tüm evlerin eski zamanlardan kalma taş yapılar olduğu ufacık bir köy. Osmanlılar tarafından 1444'te fethedilen Poçitel'in kelime anlamı "başlangıç"'tır. Türkler'in Bosna topraklarında kurduğu ilk köy olma özelliğine sahip olan Poçitel, Neretva Nehri'nin kenarında bulunan bir tepeye kurulmuş. Köyün eski taş yapıları, arnavut kaldırımlı sokakları, karşılıklı konumlanmış olan kaleleri, gözetleme kulesi, eski Türk Hamamı, Şişman İbrahim Paşa Camii ve kivi ağaçları görülmeye değer. Özellikle köy halkının küçük kese kağıtlarında sattığı kuru ve yaş meyveler çok iştah açıcı. Savaş öncesi yönetmenlerin ve ressamların gözde yerlerinden biri olan Poçitel, 2005 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne alınmış.

Sokakta gezen küçük çocukların dahi Türkçe konuştuğu Poçitel'deki gezimizin ardından, 600 yıllık geçmişe sahip, Bosna-Hersek'i oluşturan iki parçadan biri olan Hersek'in en büyük şehri Mostar'a doğru yola çıktık. 1557'de Mimar Sinan'ın öğrencilerinden Mimar Hayreddin'in inşa ettiği, ancak 1992'de Hırvat topçu ateşiyle yıkılan, daha sonra 2004'te Türkiye'nin de büyük desteğiyle orijinal malzeme ve dönemin inşa teknolojisiyle yeniden yapılan, UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndeki Mostar Köprüsü, Kuyumcular Çarşısı, Koska Mehmed Paşa Camii, Eski Hamam ve dönemin tipik Osmanlı evini yansıtan Müslüm Bey Konağı şehrin en önemli tarihi ve turistik yerleri arasında. Mostar Köprüsü'nün girişinde şarapnel parçası saplanmış bir kayada "Don't Forget 93" yani 93 yılını unutma yazısını göreceksiniz. Bu da savaşın acı hatıralarını asla unutmamak gerektiğini her zaman size hissettiriyor. 

Mostar'dan Saraybosna'ya geçmeden önce, 15. yüzyılda bölgeye Osmanlı dervişlerinin ulaşmasıyla inşa edilen ilk yapı olan Blagaj Tekkesi'ni ziyaret etmek istedik ancak restorasyondaydı ve 2012'nin ortalarına kadar da restorasyonda olacakmış. Buna Nehri'nin kaynağındaki dev kayalık oluğa inşa edilmiş tekkenin civarındaki balık restoranlarında yemek yemek mümkün.

Bosna'daki son durağımız 1914'te Avusturya-Macaristan Veliahdı Arşidük Franz Ferdinand'ın Sırplar tarafından bu arada öldürülmesi üzerine Birinci Dünya Savaşı'nın çıktığı yer olan Saraybosna oldu. 1992 savaşında Sırp, Hırvat ve Boşnaklar'ın kendi aralarındaki yıkıcı savaşları sonucu büyük tahribata uğrayan, fakat güzelliğini halen büyük ölçüde koruyan Saraybosna'daki şehir turumuzda zamanımız kısıtlı olduğu için ana caddeden yürüyerek şehri dolaşmayı tercih ettik. Şehrin önemli tarihi ve turistik yerleri arasında meşhur Başçarşı, yakın tarihin en kanlı savaşlarından birinin cereyan ettiği Savaş Tüneli, tarihi Osmanlı hanı Morica Han, şehrin dinsel kozmopolitliğini yansıtan Katolik Katedrali, Sinagog, Hüsrev Bey ve Ferhadiye Camileri, 1914'te Franz Ferdinand suikastinin gerçekleştiği Latin Köprüsü, Eski Kütüphane'yi sayabiliriz. 

Son olarak yemeklerden kısaca bahsetmek istiyorum. Meşhur boşnak böreğini ve kebapçeyi biz Mostar'da yemeyi tercih ettik. Böreğin her türlüsü var ve adı da aynı :) Yalnız bir çok yerde öğleden sonra bulmak zorlaşıyor maalesef. Kebap yemek isteyenlere önerim iki kişi 1 porsiyon söyleyebilir çünkü porsiyonlar çok büyük. Fiyatlar inanılmaz ucuz ve yemeklerin tadı muhteşem :) Herkese iyi tatiller ve afiyet olsun şimdiden :)