Fado, 1820li yıllarda ortaya çıkan, Portekizli balıkçı eşlerinin, kocalarının arkasından ağıt olarak söyledikleri acı, ayrılık ve özlem içeren hüzün dolu duygularla söylenen halk müziğidir. Kelime anlamı olarak ise; kader veya alın yazısı anlamındadır.
Fado'nun, isimlerini Portekiz'in Lizbon ve Coimbra şehirlerinden alan iki türü vardır. Coimbra'nın sade bir tarzı olmakla beraber Lizbon Fado'su daha yaygındır. Günümüz Portekiz'inde modern fado bir çok ünlü müzisyenin icra ettiği popüler bir müzik dalıdır.
Klasik fado bir Portekiz gitar ve bir klasik gitar eşliğinde tek bir şarkıcının performansıyla icra edilmektedir. Modern fadonun ise yaylı çalgılar dörtlüsünden tüm bir orkestraya kadar çeşitli uygulamaları mevcuttur. Fadoyu söyleyene kadınsa fadista, erkekse fadist denir. 20. yüzyılın en ünlü fado sanatçısı Amalia Rodrigues'dir.
Lizbon seyahatimiz sırasında kesinlikle Fado'ya gitmeli ve yerinde dinlemeliyiz diye düşündüm. Her yere olduğu gibi Portekiz'e de DK Eyewitness kitabı ile gittiğimizden rehber olarak onu kullandık. Listedeki Fado dinlenen yerlerden programın geç biteceğini düşündüğümüzden bize en yakın olanını seçtik: Club de Fado. Burası aynı zamanda Lizbon'daki en popüler yermiş. Fado için ayrı bir ücret ödeniyor ama asıl olarak yediğinize ödüyorsunuz. eğer iyi bir yere gitmek istiyorsanız kişi başı 50- 60 euroyu gözden çıkarın, tabii eğer içecek olarak şarap düşünüyorsanız bu fiyat kişi başı 80-90 euroya çıkabilir.
Portekiz'de yaptığımız en doğru şeylerden birinin Fado dinlemeye gitmek olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Kesinlikle herkese tavsiye ediyorum. İnanılmaz etkileyici bir müzik. Portekizce bilmememize rağmen duyugu tamamıyla anladık diyebilirim... Ancak size tavsiyem kesinlikle daha lokal, küçük bir yere gitmeniz. Bizim gittiğimiz yer turistik bir yerdi ve iş artık şova dönüşmüştü. Özellikle ilk çıkan fadista çok hüzünlü bir şey söylerken bile gülmeye çalışıyordu. Bizim gittiğimiz yerde üç kişi fado söyledi, ikisi fadista biri ise fadistti ve en başarılısı fadistti.
Fadonun bazı kuralları var, onları da öğrenmelisiniz. Fado söylenirken kesinlikle yemek yenmemeli. Portekizliler bunu büyük saygısızlık olarak görüyor. Mutfak ve servis zaten kapanıyor ancak önünüzdeki tabakla da ilgilenmemelisiniz. Ayrıca flaşlı fotoğraf çekmemelisiniz. Fado 10- 15 dakika süre ile söyleniyor. Bitince sanatçı gidiyor ve yemek yenmeye başlanıyor, servis tekrar açılıyor. Taa ki diğer sanatçı gelene kadar!
Kaçırılmaması gereken bir deneyim. Gidin, dinleyin ve kendinizi fadonun duygusal kollarına bırakın derim...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder